Samenleven doet overleven

Een circulair productielandschap, dat zo veel mogelijk haar eigen reststromen benut: geen droombeeld maar een reëel scenario. Dat wordt aangetoond op proefboerderij Beers. Een boerderij waar de dieren een kringloop vormen met tilapia, insecten, eendenkroos, lupines en nieuwe gewassen.

De proefboerderij fungeert als aanjager voor de transitie naar duurzame productie van dierlijke en plantaardige eiwitten. De voormalige functie van locatie als KI-station blijft afleesbaar door de dekstal, het laboratorium en de vide te bewaren en een nieuwe functie te geven. Hierdoor wordt de geschiedenis van de eiwitproductie en de noodzakelijkheid van de eiwittransitie verteld. In de nieuwe situatie bieden de gebouwen ruimte aan ondernemers, burgers, kennisinstellingen en overheden die samenwerken en experimenteren op het gebied van de transitie van de primaire sector.

Daarnaast voorziet de campus voor een deel in de dorpsbehoefte van sociale woningbouw, maar vormt hiermee ook een natuurlijke buffer van de jaren 70 wijk naar de bedrijvigheid op het terrein en verbindt deze ook in het erfconcept van woon-werklandschap. Het biedt een uniek concept van wonen en startupmogelijkheden en vormt een cross-overproeflocatie voor de ambities van het Land van Cuijk. Landbouw, wonen, leven en recreëren hoeven elkaar niet in de weg te zitten, maar versterken elkaar juist. Dit soort vrijplaatsen voor innovatie geven ruimte voor nieuwe grensverleggende bedrijvigheid en dit concept voorziet in de behoefte aan een regelarm landschap om samen te innoveren in cross-overs.

Er wordt letterlijk en streep door de locatie getrokken vanwege beëindiging van het KI-station. Deze symbolische lijn vormt een rode draad door de ruimtelijke overgang van het dorp in wonen, campus, recreëren, werken, natuur, landbouw en eindigt in het open landschap met ruimte voor de veehouderij. Deze lijn vormt tevens een afronding van het recreatieve ommetje vanaf het centrum zuidelijk rond de kern via de varkenszichtstal naar de Circulaire boerderij Beers.
Vermeulen, Marco

Waar vroeger een goede balans bestond tussen landbouw en natuur, is nu veelal sprake van een situatie waarbij landbouw een negatieve impact heeft op natuur. Belangrijk is dat er binnen de landbouwsector meer aandacht komt voor milieuvriendelijke en innovatieve manieren van voedselproductie. Tijdens dit project is onderzocht hoe twee ogenschijnlijk tegengestelde belangen (natuurontwikkeling en akkerbouwproductie) kunnen worden gecombineerd op een voorbeeldperceel, genaamd de ‘Natuurakker Boschweg’ in Schijndel.

Naar aanleiding van een landschapsinventarisatie en een uitgebreide deskresearch is een inrichtingsplan voor dit perceel opgesteld, waarbij zowel natuurontwikkeling als akkerbouwproductie centraal staan. Uit dit onderzoek blijkt dat een ‘Natuurakker’ kan bijdragen aan het verbeteren van de waterregulatie, het zuiveringsvermogen van de bodem, biodiversiteit en de bodemvruchtbaarheid en het verminderen van erosie.

De bodem een zeer invloedrijke factor voor dit onderzoek, die de inrichting van de ‘Natuurakker’ stuurt en bepaalt welke doelsoorten/gewassen er kunnen groeien. Nu blijkt dat er grote verschillen in organische stofgehalte in de bodem van het perceel zitten en dat dit gehalte moet worden verhoogt. De keuze om optimaal gebruik te maken van de verschillen in organische stofgehalte in de bodem, heeft geleid tot een faseplan. Daarmee wordt de bodem in fasen verbeterd en in een gunstigere staat gebracht voor zowel akkerbouw als natuurontwikkeling. Het teeltplan van de ‘Natuurakker’ is vervolgens zo ingericht dat nauwelijks bodemgebonden ziektes zullen voorkomen en er nauwelijks chemische ingrepen nodig zijn. Door de strokenteeltmethode toe te passen wordt de biodiversiteit vergroot en de weerbaarheid verhoogd.

Dit onderzoek en het daar uit voortvloeiende inrichtingsplan is vooral gebaseerd op theoretische informatie. Aangezien er niet eerder in deze vorm een ‘Natuurakker’ is aangelegd, is het nog niet mogelijk te concluderen of de te verwachten resultaten in werkelijkheid zullen worden bereikt. Daarom wordt aanbevolen de ‘Natuurakker’ daadwerkelijk aan te leggen en gedurende meerdere jaren te monitoren in de praktijk.Natuurakker

DE WEDERKEER VAN HET PASTORALE LANDSCHAP
Het landschap van de Brabantse zandgronden is de afgelopen decennia onderwerp geweest van omvangrijke transformaties, die diepe sporen hebben getrokken in het landschap en de samenleving. Hier vond bij uitstek de schaalvergroting en intensivering plaats van het agrarische grondgebruik met de bijkomende verarming en verdroging van het landschap en de bodem en een afname van de biodiversiteit.
Het plangebied, landgoed Wilhelminapark, is één van de ontginningslandgoederen van de Brabantse zandgronden, gelegen tussen Boxtel en Vught.
Met de inzending ‘de Wederkeer van het pastorale landschap’ hebben MTD landschapsarchitecten en Herenboeren Boxtel / Herenboeren Nederland de gezamenlijke ambitie om voor het Wilhelminapark te werken aan een verdere verduurzaming van de landbouw, het dichter bij de consument brengen van de voedselproductie en het versterken van nieuwe vormen van communiteit. Dit in combinatie met een (her)nieuw(d)e schaalverkleining van het landschap, het versterken van de ecologische waarden en biodiversiteit en het beleefbaar maken van het landschap en natuur.
In de plannen wordt voorgesteld op het landgoed een Vlaamse Schuur te introduceren als hart van het circulaire agrarische bedrijf en van de coöperatie. Er is een padenstructuur ontwikkeld, die de verschillende onderdelen van het gemengde agrarische bedrijf en het landschap beleefbaar maakt. Deels zijn deze gekoppeld aan de opnieuw geïntroduceerde houtwallen met een betekenis voor de productie en consumptie van vruchten door mens en dier.
Deze houtwallen versterken een schaalverkleining van het landschap en de biodiversiteit. Maar zij leveren tevens een positieve bijdrage aan de waterhuishouding en het microklimaat op het Wilhelminapark.
Door de strategische ligging van het Wilhelminapark tussen Boxtel en Vught kan het landgoed hierbij tevens een betekenis krijgen in het versterken van de verbindingen tussen stad en buitengebied.

Het historische kaartmateriaal van Brabant en het Groene Woud van rond 1950 heeft een belangrijke inspiratiebron gevormd voor het toevoegen van een nieuwe tijdslaag aan het plangebied; voor de wederkeer van het pastorale landschap!
Franke, Lisa

Binnen gemeente Zundert en andere gemeenten in Noord-Brabant stijgt het aantal leegstaande locaties waar een bestemming Vrijkomende Agrarische Bestemming (VAB) opstaat. Gezien de hoeveelheid stoppende agrariërs en de massavergroting in de landbouw worden oude stallen en schuren overbodig op deze locaties.

Als eigenaar van een VAB-locatie heeft men vaak de wens om overtollige bebouwing op de eigen locatie te slopen en de bestemming te wijzigen. Voor de uitvoering hiervan hikken eigenaren van VAB-locaties tegen zowel kosten als regelgeving aan. Door de VAB-bestemming en deze oude gebouwen is de locatie vrijwel onverkoopbaar, omdat potentiële kopers zich bij een koop vrijwel direct verbinden aan zowel sloop- als procedurekosten en dat is niet wenselijk.

Gemeente Zundert kent veel VAB-locaties in het buitengebied. Om tot een oplossing voor deze problematiek te komen stelt Hofstede aan de Dreef een sloopbonusregeling voor. In deze regeling melden eigenaren van VAB-locaties zich aan bij de initiatiefnemers van Hofstede aan de Dreef. Zij organiseren vervolgens de procedure en nemen een deel van de sloop- en procedurekosten op zich.

De overtollige bebouwing op de VAB-locatie(s) wordt gesloopt en in ruil hiervoor worden geclusterde wooneenheden toegevoegd op een unieke locatie zoals Hofstede aan de Dreef. Door middel van een puntensysteem wordt m2 oude bebouwing omgezet naar woningen.

Met de sloopbonusregeling beantwoordt de ontwikkeling van Hofstede aan de Dreef verschillende opgaven. De eerste opgave is het voorkomen van langdurige leegstand in het buitengebied. Het slopen van overtollige bebouwing in het buitengebied zorgt er onder andere voor dat criminele activiteiten tegengegaan worden, asbest gesaneerd wordt en dat het landschap niet verloederd. Het is een gemeentebreed vraagstuk en biedt kansen om het buitengebied van Zundert een transitie te geven. De tweede opgave is het creëren van levensloopbestendige woningen waaraan een tekort is binnen de kern van de gemeente.

Meer informatie over het initiatief is te vinden op: aandedreef.nl/>Schoenmakers, Ad

Het Kwatrijnconcept biedt een nieuwe toekomst voor boeren in kleinschalige en natuurrijke landschappen. Kwatrijn staat voor een andere omgang met de dieren, de mest, de bodem, het landschap en de maatschappij. Daar hoort een bijzondere stal bij, met een uniek vloersysteem dat vaste mest en vloeibare mest gescheiden opvangt. Hierdoor is de ammoniakemissie extreem laag. Het concept is mede ontwikkeld door Strichting Duinboeren.

De tweede pilotstal komt in het Helvoirts Broek, een belangrijke natuurschakel tussen de Loonse en Drunense Duinen en het Groene Woud. Initiatiefnemer is melkveebedrijf Combee met 65 melkkoeien en 44 ha grond. De bestaande melkveestal voldoet niet meer en ligt te dicht tegen andere bebouwing aan. Daarom is nieuwbouw nabij het bestaande erf nodig.

In het kader van Brood en Spelen is een landschapsplan gemaakt voor het hele bedrijf, een ontwerp en inpassingsplan voor de nieuwe stal en een plan voor herontwikkeling van het bestaande erf. De nieuwe stal en de huisweide komen op de hogere gronden rond de historische bebouwingskern. De stal heeft een transparante opzet en een energiedak met drie kappen, en past daardoor goed in het kleinschalige landschap. De natte gronden in het aangrenzende beekdal worden in natuurbeheer genomen. Hooilanden en kruidenrijke akkers op de flanken van het beekdal zorgen voor eigen voederwinning, wat bijdraagt aan het sluiten van de nutriëntenkringloop.

In de vrijkomende stal op het bestaande erf komen een kaasmakerij, kaaswinkel en ontvangstruimte, met zicht op het beekdal. Het hele erf krijgt een publieksvriendelijke groene inrichting, met een moestuin en een boomgaard. De extra functies helpen om de business case rond te krijgen, maar zorgen er vooral voor dat meer mensen weer kennis kunnen maken met het boerenleven en bewuster worden van hoe hun voedsel wordt gemaakt.
Antonissen, Henk

Zoals op veel plekken in Nederland, is ook het landschap rondom Deventer getroffen door schaalvergroting van het agrarisch grondgebruik. Jarenlange intensieve landbouw heeft tot gevolg gehad dat er vele landschapselementen zijn verdwenen en kavels zijn vergroot. Belangrijke reden hiervoor is dat veel boerenbedrijven zich in de tijd hebben gefocust op één product, de gemengde boerderij is schaars geworden. Dit monotone gebruik van het land zorgt niet enkel voor vermindering van diversiteit in producten, maar heeft tevens een enorme impact op de ruimtelijke kwaliteit, bodemleven en de biodiversiteit van het landschap.

Bovendien is de impact van schaalvergroting niet enkel leesbaar in het buitengebied; ook verbindingen van en naar de stad zijn bemoeilijkt. Waar het in vroegere tijden overzichtelijk was waar agrarische producten vandaan kwamen, is dit nu een complexe logistieke markt, die onzichtbaar is geworden voor consument en stadsbewoner.

Melk & Noot introduceert daarom een alternatief landbouwsysteem als een schil rondom Deventer, waarbinnen kleinschalige boerenbedrijven een plek vinden die zich zullen richten op de lokale markt. In dit multifunctionele landbouwsysteem is gezocht naar een combinatie van stripgrazen en eetbare, productieve houtwallen. Door te werken met een gemeenschap van leden rond de boerderij, word de relatie tussen stad en platteland versterkt en kunnen producten lokaal worden afgezet.

Een van de boerenbedrijven binnen deze schil, de Melkbrouwerij, speelt hierin pionier, waarbij een maximaal diverse boerderij ontstaat die als voorbeeld fungeert voor andere boerderijen rondom Deventer. Hiermee ontstaat een recreatief aantrekkelijk en fijnschalig cultuurlandschap dichtbij de stad. Tevens ontstaat een verhoging van biodiversiteit, een prettige leefomgeving voor het vee, een betere balans tussen emissie en opname van CO2 en een verrijking van lokale producten. Melk & Noot hoopt andere boeren, gemeente en provincie te inspireren om samen een gezond landschap achter te laten voor volgende generaties.

Een fijnschalig landschap; goed voor mens, dier en natuur.
Huis in 't Veld, Rick

De natuurinclusieve streekboerderij Slabroek, gelegen op de Maashorst tussen Oss en Uden, is de eerste plek in Nederland waar de principes van agroforestry bedrijfsmatig worden toegepast. Hier ontwikkelt BoerinNatuur een gevarieerd voedsellandschap van 25 ha groot, met voedselbossen, heggenlandschappen, boomgalerijen en bosweiden. Het bedrijf, dat is opgezet met hulp van het Fonds Natuurinclusieve Streekboerderijen, produceert noten, bessen, fruit, graan, groente, zuivel, eieren en vlees en zorgt tegelijkertijd voor het beheer van de natuur en het landschap. De producten worden afgezet aan de leden in de directe omgeving, via een on line abonnementensysteem. Daarnaast worden er speciale producten ontwikkeld voor een bredere markt, zoals volledig zelfgemaakte muesli en ‘grand cru’ honingbeswijn.

Binnen het bedrijf worden kringlopen zo veel mogelijk gesloten en wordt maximaal gebruik gemaakt van het regeneratieve vermogen van de natuur. Centraal staan de opbouw van een gezonde bodem en de wisselwerking tussen meerjarige gewassen en dieren. Voor een sluitende nutriëntenbalans zijn ongeveer 25 koeien nodig. Daarvoor komt er een vrijloopstal met een compostbodem van houtsnippers. In de zomer, als de koeien buitenstaan, wordt in de stal groente verbouwd en daarna gaat de compost als goede mest naar de gewassen. Kippen zorgen voor natuurlijke plaagregulering en extra bemesting in de voedselbossen en heggenlandschappen. Zo wordt zonder kunstmest, bestrijdingsmiddelen, krachtvoerkorrels en andere externe inputs, een duurzame en zeer diverse voedselproductie gerealiseerd.

Een deel van de gronden is al ingericht en in gebruik. De komende jaren worden aanvullende gronden aangekocht en ingericht, op basis van een overkoepelend landschapsplan. De business case is helemaal doorgerekend en de initiatiefnemers zijn ervan overtuigd dat zonder jaarlijkse beheerssubsidies of inkomenstoeslagen een rendabele exploitatie haalbaar is. Voorwaarde is wel dat de grondkosten beperkt blijven. Dit is mogelijk door de inzet van een afwaarderingssubsidie van de provincie, voor de gronden die gelegen zijn binnen het Natuurnetwerk Brabant.
van Beuningen, Frank

De bouwsector is verantwoordelijk voor 5% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Ook de mondiale druk op natuurlijke grondstoffen is hoog: 40% wordt verbruikt in de bouw. In Nederland komt dat neer op 250 miljoen ton ruwe grondstoffen per jaar voor infrastructuur, woning- en utiliteitsbouw. Verandering in de bouwsector is noodzakelijk, zeker nu Nederland aan de vooravond staat van een enorme woningbouwopgave, de komende decennia moeten er in Nederland één miljoen huizen bijkomen. In Noord-Brabant wordt de woningbouwopgave geschat op 120.000 woningen tot 2030.

Door minerale bouwmaterialen te vervangen door biobased bouwmaterialen wordt de uitstoot van CO2 minimaal. Sterker nog: in biobased materialen kan CO2 voor lange tijd worden opgeslagen. Door met biobased materialen te bouwen wordt in feite CO2 onttrokken aan de atmosfeer. In tegenstelling tot de kostbare opslag onder de Noordzee wordt met deze vorm van CO2 opslag juist waarde gecreëerd in de vorm van woningen. Daarmee kan de bouw een actieve rol vervullen in de strijd tegen klimaatverandering. Voor vrijwel alle gebouwdelen zijn inmiddels biobased alternatieven zoals houtwol (isolatie) en hennepvezel en vlas (biocomposieten).

Maar vooral het gebruik van massief hout als materiaal voor wanden, vloeren, trappen en daken biedt grote kansen. Lokaal, snelgroeiend (laagwaardig) hout kan kruislaags worden verlijmd tot grote panelen in verschillende diktes. Uit deze panelen kunnen op industriële wijze bouwelementen worden geprefabriceerd inclusief de sparingen voor leidingen. Deze elementen worden op de bouwplaats ‘droog’ geassembleerd. Deze bouwwijze staat in Nederland nog in de kinderschoenen, maar biedt grote kansen voor de bouwsnelheid, de bouwkosten en de gezondheid van bouwvakkers. CLT-producten van populierenhout zijn technisch haalbaar, hebben een esthetische meerwaarde, maar in prijs nog niet concurrerend met vurenhout. Hiervoor dient de bestaande productieketen van populierenhout efficiënter te worden gemaakt.

Daarnaast kan een impuls gegeven worden aan het landschap en de lokale economie. Er is namelijk behoefte aan veel hout. Dit kan duurzaam worden gewonnen uit bestaande bossen door hier selectief bomen te vervangen door jonge aanplant van andere soorten. Hierdoor verbetert de ecologische, landschappelijke en recreatieve waarde van de vaak monotone productiebossen. Daarnaast kunnen nieuwe bossen en bosstructuren worden aangeplant. Zo wordt er in Noord-Brabant de komende jaren 11.000 hectare nieuwe natuur ingericht of verworven ten behoeve van het Natuurnetwerk Brabant. Dit biedt kansen voor het combineren van natuurontwikkeling en de productie van biobased grondstoffen. Populieren zijn hierbij waardevol als snelle bosvormers en bodemverbeteraars.

Productief Peppelland onderzoekt de ruimtelijke en technische mogelijkheden van het gebruik van hout uit Brabantse bossen, met name populierenhout, voor de Noord-Brabantse woningbouwopgave en onderzoekt de ecologische, cultuurhistorische, recreatieve meerwaarde voor nieuwe (productie)bossen, het versterken van landschapsstructuren en hoe Nederlands hout ingezet kan worden voor een massieve houtbouwstrategie.


Wittens, Job

Proefboerderij Haverkamp, gemengd bedrijf voor toekomstboeren

Idee

Proefboerderij Haverkamp is een alternatieve bedrijfsopvolging die kansen biedt aan 6 tot 8 startende agrarisch ondernemers. De toekomstboeren delen grond, materieel, voorzieningen, tijd en afzetmarkt. De afbouwende boer biedt ruimte voor flexibele pacht van grond en bijbehorende bedrijfswoning.
Zo starten de ondernemers met weinig kosten en een laag risico. Door deze opzet ontstaat ruimte voor de toekomstboeren om doelgericht te gaan “experimenteren” met nieuwe biologische teelten, circulaire productietechnieken en het agrarische ondernemerschap.

Waarom

De boer gaat met pensioen en de familie wil de agrarische boerderij en de landerijen behouden voor de toekomst. Met de oprichting van een boerenlandgoed (NSW) borgen zij de cultuurhistorische landschapstructuren voor de lange termijn. Deze groenstructuur in combinatie met de grote variatie in teelten draagt bij aan meer biodiversiteit.

De boeren “bewerken” samen ook de lokale afzetmarkt om een optimale opbrengst te genereren en zo de kleinschalige landbouw financieel rendabel te maken.
Met de verschillende innovatieve biologische producten kan de boerderij zich onderscheiden.

Leringen

Een particulier innovatief initiatief als deze proefboerderij vraagt een gedoseerde ontwikkeling. De persoonlijke betrokkenheid van de eigenaren vraagt een omschakeling van cultuur in het familiebedrijf én fasering in de portemonnee.

Een innovatief concept in buitengebied kan niet zonder directe samenwerking met de gemeente.
Proefboerderij Haverkamp behelst meer dan verpacht van gebouwen en grond in een goed ruimtelijk ontwerp. Het sociaaleconomisch ontwerp van de collectieve agrarische invulling is de basis voor het behoud van de boerderij. Dat vergt tijd. De samenwerking tussen de gebruikers groeit in de praktijk.
Bijzonder is dat de agrarische functie van de biologische boerderij behouden kan blijven door het verdienmodel zo te kantelen.

Bisschop, Peter

Eind vorige eeuw besloot boer Geert van der Kaa, op dat moment één van de grootste paprikakwekers van Nederland, dat hij zijn product niet langer anoniem in de markt wilde zetten. Hij startte hij de Walnoothoeve(n), een klein pluimveebedrijf met oud-Hollandse rassen, waaronder het Chaams hoen. Geert is één van de laatste vijf zelfslachtende poeliers en verkoopt zijn producten aan toprestaurants.

Een klein aantal grote partijen domineert de voedselketen. De focus daarbij ligt op prijs. De meerderheid van de consumenten kiest voor lage prijzen en gemak. De gedachteloze consumptie en productie van goedkoop voedsel leidt tot meer goedkoop voedsel, maar ook tot de vernietiging van ons landschap en milieu, het verlies van biodiversiteit en uiteindelijk het verlies van onze voedselcultuur.

Boeren die hun producten niet anoniem in de markt willen zitten en voor een nichemarkt kiezen - zoals het houden van bijzondere rassen - hebben het vaak moeilijk. De regelgeving in de voedselsector is afgestemd op de industrie. Boeren kunnen alleen met respect voor mens, dier en omgeving ondernemen als zij een eerlijke prijs voor hun producten krijgen. De omslag van prijs naar kwaliteit vraagt om regelgeving op maat, gedragsverandering onder consumenten en andere vormen van ketenorganisatie.

SMAAKSTAAT is een nieuwe samenwerking tussen boeren, consumenten en culturele instellingen. Door herwaardering en vernieuwing van onze voedselcultuur gaat SMAAKSTAAT het verlies aan diversiteit binnen ons voedsellandschap tegen. SMAAKSTAAT zet gelijktijdig in op de toename van de vraag en de versterken van het aanbod.

(1) SMAAKHAVENS: kleinschalige boerderijen die speciale rassen en onze voedselcultuur nieuw leven inblazen. De Walnoothoeve(n) wordt de eerste SMAAKHAVEN.
(2) Het SMAAKSTAAT platform: maakt het mogelijk om online exclusieve verse producten te bestellen en daarmee kleinschalige boeren te steunen en zeldzame rassen te behouden.
(3) Culturele acties: positioneren SMAAKSTAAT producten als de Rembrandts onder de etenswaren en brengen stakeholders rond de tafel.Pfannes, Eva

START-UP FARM
Denk regional handel locaal!

Start-up Farm zet in op het aanjagen van nieuw ondernemerschap om agrarische vernieuwing te versnellen en nieuwe sociaal-economische dynamiek op het platteland op gang te brengen.

Ons voorstel in het kort is om boerenbedrijven, die ruimte over hebben of die hun eigen werkzaamheden wensen af te bouwen, nieuwe ondernemers te laten faciliteren. Hiermee snijdt het mes aan twee kanten; dit kan nieuwe opbrengsten genereren voor de eigenaar en biedt nieuwe ondernemers de ruimte om zonder hoge voorinvesteringen te starten. Om dit op gang te brengen, zijn er twee zaken nodig; plekken om te ondernemen en een structuur om ondernemers te koppelen aan die plekken en ze waar nodig verder te faciliteren.

Kwekerij de Decohof gaat als eerste Start-up Farm beginnen met het faciliteren van startende ondernemers. Voor de beschikbare ruimte is in kaart gebracht welk type ondernemer met welk soort activiteiten aansluit bij de werkzaamheden op de boerderij. Verder hebben we de verschillende instapmogelijkheden voor de beginnende ondernemers gedefinieerd, zoals ingroeihuur en ‘profit sharing’.

De Decohof heeft de potentie om te transformeren naar een modern (start-up farm) landgoed:
1. het wordt opengesteld voor bezoekers;
2. een robuust blauw groen rood raamwerk, zorgt voor duurzame continuïteit;
3. gesloten kringlopen en een gezonde bodem vormen hiervoor de basis;
4. flexibele invulling door startende ondernemers wordt gefaciliteerd binnen het ruimtelijke raamwerk;
5. collectiviteit krijgt kans om te groeien onder de basisprincipes van De Decohof.

Naast de Decohof zijn er verschillende soortgelijke boerenbedrijven geïdentificeerd die zich zouden willen aansluiten bij deze beweging. Dat maakt dat er al een klein netwerk van plekken is, waar ruimte ontstaat voor nieuwe ondernemers. Om dit netwerk uit te groeien naar een structuur die nieuwe ondernemers en boeren faciliteert vraagt om een samenwerking van verschillende overheden, het onderwijs en het bedrijfsleven.
Team O

Sterboeren - Sterren voor het Landschap

Doelstelling: Herstel en ontwikkeling van een rijk boerenlandschap, ondersteund door een waarderingssysteem voor boeren door boeren.

Nederland kent een verschraling van landschap en biodiversiteit, onder druk van intensivering van de landbouw. Boeren zitten veelal klem in een neergaande spiraal: hogere kosten, te lage productprijzen en sturende wetgeving drijven tot intensivering en opbrengstmaximalisatie. De inspanning die veel boeren leveren wordt onvoldoende gezien, gewaardeerd of betaald. Veel boeren zoeken creatief naar aanpassingen van hun bedrijfsvoering in combinatie met landschapsherstel. Maar velen komen echter niet in aanmerking voor relevante subsidieregelingen.

Sterboeren wil door toekenning van Landschapssterren inspireren en erkenning en stimulans bieden voor boeren die meer biodiversiteit en landschapsverbetering op de eigen percelen realiseren. Het initiatief wordt vorm gegeven ‘door boeren voor boeren’. ‘Sterboeren’ biedt een positieve impuls om onder boeren én omwonenden, afnemers, financiers, consumenten, NGO’s en overheden bewustwording, waardering én concrete synergie in gang te zetten.

Hoe werkt Sterboeren?:
Sterboeren biedt een ‘menu’ van door boeren zelf te checken en eventueel te nemen maatregelen en biedt zo nodig deskundig advies om natuur en landschap rond het eigen bedrijf te verbeteren. Sterboeren hanteert een laagdrempelig beoordelingssysteem. Toegelaten Sterboeren krijgen een bord voor plaatsing langs de weg. Sterboeren genereert media-aandacht en helpt boeren bij het ontsluiten van informatie en services.

Opschaling van het project
Begonnen in de gemeente Brummen beogen we vanaf 2019 op te schalen binnen de IJsselregio, onder andere door samenwerking binnen de ‘Cleantech Regio’ (‘stedendriehoek’ Apeldoorn-Deventer-Zutphen).

Kosten en inkomsten:
Een meerjarenbegroting betreft de kosten van een uitvoerend bureau, website, onkosten bestuur, adviesraad en jury alsmede praktische ondersteuning boeren (zaadgoed, plantmateriaal, advies e.d.); in 2019 naar verwachting € 55.000 oplopend tot € 260.000 in 2022. Een dekkingsplan omvat contributies, subsidies en betalingen vanuit de private sector.
Claringbould, Mariëtte

De ‘milieuprestatiemeter’ is een interactieve, grafische tool die op eenvoudige manier zichtbaar maakt hoe gewaskeuzen en beheermethoden doorwerken op de milieuprestatie van een bedrijf én een gebied en welke helpt om deze milieuprestatie te verbeteren. Uitgangspunt is dat moderne technieken voor precisielandbouw een fijnregulering van ‘inputs’ en landgebruik mogelijk maken en daarmee kunnen bijdragen aan een maximalisatie van de ‘output’ en het sluiten van kringlopen.
De tool wordt ontwikkeld voor het landgoed bij Kloosterhaar, onderdeel van Huize Almelo. Een gebied van ruim 340 ha met fraaie bossen, beken, heiden en hoogveenrestanten en enkele van de meest innovatieve landbouwbedrijven van Overijssel! De schaal van het landgoed maakt het mogelijk een aantal grote ruimtelijke opgaven gezamenlijk en integraal aan te pakken. De inzet van precisielandbouw maakt het mogelijk dit zeer duurzaam en economisch verantwoord te doen.
De milieuprestatiemeter maakt zichtbaar en meetbaar wat een bepaald gebied oplevert aan netto CO2-vastlegging, (vermindering van) nitraat- en fosfaatverliezen en vermindering van droogte- en waterschade. Als input worden gegevens gebruikt afkomstig van de ondernemers, de landgoedeigenaar en publieke bronnen. Ruimtelijke scenario’s bestaande uit bv rotaties of andere gewassen kunnen vervolgens eenvoudig worden doorgerekend.
Als voorbeeld is een verbeelding gemaakt van het circulaire precisielandgoed van de toekomst, met een veel kleinschaliger menging van teelten en meer verweving van natuur en productie, in verschillende combinaties. De milieuprestatiemeter kan deze transitie versnellen. Het maakt niet alleen een preciezer agrarisch gebruik mogelijk, maar ook een reële waardebepaling van de ecosysteemdiensten die worden geproduceerd. Huize Almelo wil hiervoor een voorbeeldgebied zijn.
In het kader van de prijsvraag is een eerste prototype ontwikkeld van de tool en een toepassing uitgeprobeerd op het landgoed. Voor de doorontwikkeling zal een apart consortium worden gevormd. De verwachting is dat medio 2020 een vermarktbare tool gereed kan zijn. Potentiële klanten zijn landgoedeigenaren, overheden en gebiedsorganisaties.Sloot - Aequator

Verborgen Landgoed ontwikkelt een modern landgoed waar Cultuur, Natuur, Landbouw en Geschiedenis elkaar versterken en economisch ondersteunen, waar kunstenaars, ontwerpers en boeren de basis vormen voor een duurzame en creatieve gebiedsontwikkeling.
Verborgen Landgoed levert de gemeente (en provincie) diensten, door een leegstaand rijksmonument en een vrijkomende akker in ontwikkeling en beheer te nemen. Tevens worden nieuwe visies en methodieken ontwikkeld voor de omgang met dergelijke objecten en kavels. Het is een integrale aanpak waar cultuur- en natuurbeleving, erfgoedtoerisme en duurzame landbouw samengaan. Het Verborgen Landgoed en de creatieve enclave Buitenplaats Koningsweg vormen in onze visie een (culturele)verbinding tussen de stad Arnhem en de Veluwe.
Het leegstaande rijksmonument, een door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gebouwde hangar-boerderij, wordt een cultureel podium en informatiepunt van circa 350 vierkante meter, waar activiteiten worden georganiseerd die een relatie hebben met de thema’s kunst en cultuur, voedsel en landbouw, erfgoed en geschiedenis, landschap en natuur. Vanwege het verstilde karakter van de omgeving gaan de activiteiten mee in het ritme van de seizoenen.
Op de akker rondom de hangar-boerderij wordt onder de titel ‘Noordland’ landbouw in de vorm van agroforestry bedreven. Noordland werkt zoveel mogelijk biologisch en is gericht op het sluiten van lokale kringlopen. Er wordt een boomgaard aangeplant bestaande uit oude rassen fruit, noten en bessen. Runderen en schapen grazen onder de bomen. De rillen, hagen en ruige stroken biedt fauna een goede gelegenheid voor schuilen, nestelen en foerageren. Een lokale imker zorgt voor bijenvolken. Het fruit wordt geoogst en al of niet verwerkt verkocht. De organische reststromen daarvan worden lokaal gecomposteerd en weer aan de bodem toegevoegd en dat geldt ook voor snoeihout en blad. Noorland zet zich in voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.
henssen, marco

Woldhoes is een landgoed in oprichting in Twente. Hier willen we natuur en voedselproductie combineren in een boomrijk landschap. Noten van bomen en struiken leveren de benodigde koolhydraten en wij vinden de Eikel de belangrijkste noot. Eikels zijn immers een belangrijke koolhydraatbron en de eikenboom past bij uitstek bij Twente.
Via het eten van eikenproducten kunnen we de maatschappelijke en economische waarden op het platteland optimaliseren. Een op eiken gebaseerd productielandschap is rijk aan natuurwaarden, biedt grote voordelen op gebied van klimaat, water, duurzaamheid & recreatie en levert tegelijk een groot deel van het voedsel voor de regio.
Woldhoes wil een startpunt zijn van dit nieuwe productielandschap. Een voorbeeldlocatie en kenniscentrum voor het verwerken van eikels tot smakelijke producten. Ook hopen we andere grondeigenaren te inspireren om mee te doen en eiken te planten op hun (landbouw)grond.
We werken hiervoor aan:

de verwerking: van verse eikels via pellen, malen, ontlooien en drogen tot lang houdbaar eikenmeel;

de ontwikkeling van smakelijke en aantrekkelijke eikelproducten op basis van eikenmeel;

het aanplanten van jonge eiken voor landschap, natuur en oogst van de toekomst;

het uitdragen van deze visie, te beginnen in de regio Twente.

Wij ambiëren hiermee dat op termijn een flink deel van de Europeanen wekelijks eikelproducten eet uit natuurrijke regionale landschappen op huidige landbouwgrond waar bomen zijn bijgeplant. Het eten van eikelproducten vergroot de betrokkenheid bij en trots op het landschap. Eiken zijn ook voor boeren een interessante optie: als één van de noten zijn ze een potentiële inkomstenbron.
Door de vele functies van de eik weer te waarderen en er nieuwe functies aan toe te voegen wordt de eik een aanjager voor plattelandsontwikkeling. De eik heeft hierin een multifunctionele rol: voeding, biodiversiteit, landschap, CO2-opslag, waterretentie, verhogen organische stof en schaduw voor dieren.

Lankreijer, Liane

Natuurboerderij Wittenhorst is sinds 5 generaties in de familie. De schaalvergroting die nodig is om op een reguliere manier te produceren is hier niet mogelijk en niet wenselijk. De oude boerderij wordt getransformeerd naar een plek waar (startende) boeren hun natuurvriendelijke lokale producten kunnen aanbieden binnen een voedsel-coöperatie.
De voedsel-coöperatie brengt consumenten in contact met de bron van hun voedsel en de boer met de afnemers van zijn producten. Daardoor zal de betrokkenheid van consumenten groeien evenals de kennis van de productie. Door directe afzet wordt de beleving van de consument versterkt, zijn de producten vers en is de voedselverspilling minimaal. Klanten worden leden en ook producenten kunnen op de boerderij (of hun eigen locatie) meedoen met het initiatief.
De natuurboerderij pakt het met haar visie ” Weet wat je eet” op een nieuwe manier aan, met een integrale kijk op de voedselproductie. De visie gaat uit van de draagkracht en inventiviteit van moeder aarde. Door ecologische wetten te hanteren die opgaan voor een natuurlijk ecosysteem, is het mogelijk om een vorm van landbouw te ontwikkelen die biodivers en diervriendelijk is en met de natuur samenwerkt.
Wat betekent dit concreet? We willen zoveel mogelijk kringlopen sluiten m.b.t. water, energie en grondstoffen en werken zonder gebruik van pesticiden en kunstmest. Gebruik van meerjarige gewassen (bomen, struiken, vaste planten en meerjarig graan) zorgt ervoor dat bodem en bodemleven niet onnodig verstoord worden. Een gezonde bodem neemt meer water op en houdt meer water vast, waardoor de afhankelijkheid van irrigatie afneemt. Meerjarige gewassen houden CO2 vast, wat het klimaat ten goede komt.
De coöperatie start met het leveren van eigen eieren en vlees, later komen er noten en fruit bij. Bezoekers kunnen een plukroute volgen. Daarnaast zal educatie over permacultuur en voedselbosranden een aanzienlijke rol krijgen.
Wittenhorst, Vincent

Ook de bosbouw in Nederland is zoekende naar een nieuwe toekomst. Wij als voorbeeld voor de Nederlandse Bosbouw zien op Landgoed Welna een nieuwe vorm van productiebos voor ons: een productief totaallandschap van voedsel en energie: De Bosboerderij. Het moet een voorbeeld worden, dat economische en ecologische belangen in symbiose kunnen zijn.Dieben, Thomas

De Kippencoupé blaast nieuw leven in de historische spoorlijn, het Duitse Lijntje, op de zandgronden in Noord-Brabant tussen Boxtel en Veghel, door het versterken van de ecologische, cultuurhistorische en recreatieve verbinding. Kippen worden naar het voer gebracht en scharrelen in een natuurlijke omgeving wat beter is voor het dierenwelzijn, terwijl onderhoudskosten aan het spoor beperkt worden.Schrijver, Rosanne

Gronden in eigendom van een gemeenschap van agrariërs en afnemers. Agrariërs werken samen om mensen op lokaal nivo van een divers aanbod aan voedsel te voorzien. Dit volgens de Agroforestry-methode: kleinschalig en regeneratief. Elke ondernemer bestiert zijn eigen niche en werkt volgens duurzame principes. Hierdoor zijn meer mensen nodig in het landelijk gebied en vindt neo-ruralisatie plaats.Roeters, SijtseJan

OpportuniTEA zet in op transformatie van agrarische grond in een maakplaats voor een vernieuwende natuurindustrie. Met het 1e ecologische theebos in Europa gaan we samen met de lokale gemeenschap, studenten, jonge ontwerpers en verschillende disciplines pure thee uit volle Brabantse zandgrond produceren. Hieruit volgt een coöperatie van meerdere theemakers in een internationaal netwerk.Swinkels, Marielle

We focussen op meervoudig gebruik van grond en gebouwen, vergroten van biodiversiteit en oplossen van huidig grondwaterverontreiniging, aanbieden van biologische producten. Deze uitgangspunten zijn niet realiseerbaar bij een enkele grondeigenaar. Daarom bundeling van bedrijven van verschillende aard en bewoners uit de omgeving, die deelnemen in coöperaties die behalve aanleveren ook vooral afnemenZeillemaker, Guus

De rust en weidsheid van het agrarische landschap worden gewaarborgd en benut voor een waardevolle plek om afscheid te kunnen nemen. Zo kun je er in een natuurlijke omgeving begraven worden, een gedenkboom plaatsen, verblijven in rouw: een betekenisvolle dimensie. Met het afscheidserf wordt het landschap onderhouden, de natuurwaarde en diversiteit verhoogd en worden landschapselementen hersteld.Bullens, Tom

AgroNature Living Lab; Hoogwaardige kennisontwikkeling voor het lokaal produceren van eiwitrijk voedsel (eendenkroos) waarbij in een kringloopketen restproduct van lokale boeren (nutriëntenoverschot) wordt opgenomen. Het boerenerf vormt het decor voor kennisuitwisseling, experiment en ontmoeting waar ondernemers, internationale kenniswerkers en het brede maatschappelijk middenveld zich thuis voeltPijnenburg, Jeroen

Intensivering in de landbouw heeft geleid tot een enorme sterfte onder bijen. De Sallandse IJsselvallei is bij uitstek een streek waar een geschikte leefomgeving, voldoende voedsel en nestgelegenheid gerealiseerd kan worden. We gaan terug naar een kleinschaliger, divers, biologisch en actief landschap voor bij en mens. Deze transitie start vanuit de IJsselhoeve en breidt zich uit langs de IJssel.samen oplossingen ontwikkelen

Deze locatie met leegstaande schuren pakken wij aan door de meerdere verdienmodellen te combineren op één locatie. Deze verdienmodellen hebben allemaal een duurzaam karakter, zowel in milieutechnisch als in sociale zin. Wij pleiten voor “sociaal ondernemerschap”, waardoor ruimte geboden aan brede samenwerkingsverbanden en vormen van recreatie, wonen en duurzame landbouw.van der Tuin, Esther

Hoe maken we natuur in een tijdperk van globalisering, deregulering en het Anthropoceen? Op Landgoed Ampsen gaan we op zoek naar economische dragers die een symbiotische relatie hebben met actieve natuurontwikkeling. Via ontwerpend onderzoek ontwikkelen we ruimtelijke interventies voor gediversifieerde, innovatieve en duurzame exploitatiemodellen die zowel de mens als de natuur dienen.deVries, Christopher

Stel je eens voor dat je helemaal vergeet wat het huidige platteland is en je kijkt helemaal fris en open naar wat je nodig zou hebben vanuit de huidige en mogelijke toekomstige functie, waarde en kwaliteit van stad-platteland verbindingen. De hedendaagse techniek en behoeftes gecombineerd met eeuwenoude kennis in een nieuwe vorm. Wat zou dat kunnen zijn? Arcadië in de frontlinie!van Roessel, Guus

Het bestemmingsplan zit nog op slot, maar wij doorbreken dit als voorbeeldplan. Lege stal wordt omgebouwd tot broedplaats en kenniscentrum met beheerderswoning. Fruitboomgaard en biodiversiteit wordt hersteld. In de kunstenaarsbroedplaats wordt kennis opgedaan over biobased (bouw)materialen en actief gedeeld in ‘open source’. Een vitaal centrum als verbindende schakel tussen platteland en stad.Zautsen, Yvon

Totaal concept: wonen, werken en slapen bij de geit, eten van de geit. Biologisch melkgeitenbedrijf verder verduurzamen en opstarten van een innovatief woonproject waarbij ingespeeld wordt op behoefte van jongeren en ouderen. Recreëren in een Tiny-house off-grid naast de geiten, eten bij de boer aan tafel. Verbinding leggen en versterken, tussen de consument, geit en biologische productie.Rombou

Het idee is om een stoppend melkveebedrijf met terreinen, in samenspraak met (terrein van) de buren nieuwe functies te geven als centrale hub tussen bestaande en nieuwe wijken. Het bedrijf wordt volledig ingebouwd, zodat een plaats kan worden ontwikkeld voor nieuwe activiteiten. De familie neemt de dagelijkse leiding over van de huidige ondernemer in een nieuw coöperatief samenwerkingsverband.Scheepens, Kees

Het realiseren van een goede leefomgeving c.q. infrastructuur voor bijen en het toegankelijk maken van de resultaten voor het grote publiek door educatie/publicatie.Lieke Abbenhuis & Paul Maas

Met een streekbedrijfsplan, een streekkring en een streekverhaal werken we aan lokale verbinding tussen agrarische bedrijven en hun omgeving. Op locatie van inzender leidt dit tot een natuur inclusief model met: 1 Bio diverse bloemteelt voor voedsel en voedergewassen. 2 Groenblauwe dooradering van kampenlandschap. 3 Streekverwevenheid door samenwerking en kennisdeling.Visschedijk

Hoe kan een boerenbedrijf economisch veerkrachtig draaien op basis van de principes van de circulaire economie? In ons ontwerpend onderzoek gaan wij op zoek hoe De Dommelhoeve, een verbreed boerenbedrijf in het Dommeldal bij Sint-Oedenrode, er in die situatie uit zou zien: ruimtelijk, bedrijfstechnisch, ecologisch en sociaal-maatschappelijk. Een mogelijkheid is de plattelandscoöperatie.van Berkel, Sebastian

Het boerderijk is een innovatief laboratorium in een voormalige stal. Waar intergenerationele zorg, recreatie met een twist en zowel agrarische als niet-agrarische duurzame bedrijvigheid samen zorgen voor nieuwe waardecreatie. Waar het geheel meer is dan de som der delen. Deze interdisciplinariteit symboliseert de noodzaak van samenhang in de regio als oplossing voor de maatschappelijke opgaven.van Ginhoven, Margreet

BuitenGoed; geheel van woonvormen en bedrijven waarin elke deelnemer over en weer én producent én afnemer is. Ons verrijkingsmodel creëert relaties tussen zorg/begeleid wonen, Tiny Housers, tuinderij, ontwikkelbedrijf, camping, imkerij, bijeenkomst-ceremonie-kunst-water centrum, landschap-energie-grond-water verbetering en de lokale gemeenschap. Bruisend samenwerken aan zingeving en MEERwaarde.van de Kaa, Dick W.

Buitenkansen verbindt stad en platteland, zorgt voor aantrekken stadse boeren, ondernemers, en bredere doelgroepen als supporters voor ondersteuning kleinschalig natuur-inclusief boeren/behoud cultuurlandschap gecombineerd met recreatie. Brengt per locatie kansen in kaart, en ontwikkelt procesmodel voor efficiënt en doeltreffend samenbrengen van stakeholders. Stedelingen als nieuwe doelgroep.Hennis, Thieme

Champignonkwekerij beëindigen, nieuwe functie:
Eigendom:
Buurt: deel bouw carnavalswagen, kluslocatie;
Den Dekker: Verzamelgebouw bedrijven, verenigingen, flexplekken en andere functies, camperplaatsen, één cel paddenstoelen
Verantwoordelijkheid eigenaars & huurders: wandelpaden, landschapselementen, voedslebos
Facelift gebouwen
Koekkoek, K.

Het herstel van de Casterse molen brengt letterlijk & figuurlijk het gebied in beweging met een nieuw icoon aan de Groote Beerze en liefde voor het landschap. De molen stuwt water op, zet dit om in energie, waardoor een natuurlijke batterij ontstaat. De natuurlijke batterij voorziet continu, ook in dalmomenten, in duurzaam opgewekte energie, draagt bij aan natuurherstel door aquatische landbouw.Timmers, Marloes

De agrarische sector verandert enorm door strengere Europese normen. Vele agrarische bedrijven komen te koop, maar zonder een alternatief gebruik zullen er geen kopers zijn. De boeren hebben dan geen pensioen. Veel ouderdomsgerelateerde zorg wordt niet vergoed door zorgverzekeraars. Wij willen een aantal specialistische klinieken opzetten die op wereld niveau Life style en preventie aanbieden.Manders, Antonius

De Blauwe Campus is bijzondere plek, die nieuwe ruimte biedt voor leren en ondernemerschap op het platteland. Een broedplaats, waar innovatieve ondernemers en onderwijsinstellingen samenkomen, samenwerken en kennisdelen door te experimenteren met circulaire economie en duurzame energie. Zo ontstaat een nieuwe verbinding tussen stad en platteland.Meulendijks, Els

In 'De Verhalerij' vertellen, verzamelen, delen en halen we verhalen . Het is een ecologisch, neutraal gebouw gesitueerd in 'De Verhalentuin' in de buurtschap Lochuizen. We behartigen gezamenlijke belangen op het gebied van wonen, werken en leven. Het versterkt de sociale cohesie en dient als voorbeeld om bewuster en duurzamer met onze leefomgeving en de biodiversiteit om te gaan.Molemaker, Janja

Ons voorstel is erop gericht om door het toepassen van de principes van agrobosbouw en technologische innovaties een inspirerend voorbeeldbedrijf te creëren waarin ecosysteemdiensten en brede maatschappelijke betrokkenheid leidend zijn op basis van een gezond economisch en ecologisch verdienmodel, zodat het landschap kan worden doorontwikkeld en agrobosbouw een overtuigend alternatief gaat vormen.Vastrick, Esther

De Zuidflank, een overgangsgebied in Nijmegen, inrichten als experimenterend Living Lab op het snijvlak van ecologie, sociologie en economie. Doel: een meervoudige systeembenadering en verbindende projecten t.b.v. voedselproductie introduceren die ook elders toepasbaar en opschaalbaar zijn, in co-creatie met grondeigenaren, boeren, stedelingen, ondernemers, creatieven en (kennis)instellingen.WING

DeltaErven ondersteunen ondernemende mensen het platteland te transformeren. Erven, (locaties) waar met kwaliteit het verschil (Delta) kan worden gemaakt. Functies worden samengebracht op locaties waar verbindingen ervoor zorgen, dat mensen elkaar kunnen ontmoeten op plekken, waar de kwaliteit van het platteland tastbaar wordt en uitnodigt om er doorheen te trekken om ieder keer verrast te worden.de Kruijff, Gepco

Dichtbij Huis koppelt de hyperspecialisaties van boeren gezinsleden in een nieuw gelaagd business model (voeding, zorg, innovatie en welzijn), met aantrekkingskracht op consumenten van buiten het plattelandsgebied. Met een recreatieroute ontdekken en beleven consumenten zowel het gemengd boerenbedrijf van de toekomst als de waarde die het creëert met en voor de directe omgeving.Kuijpers-Gouvernante, Henk en Horry

Clusters grond realiseren met daarop een rotatie van akkerbouwgewassen voor verkoop en varkensvoeding. In de rotatie weidevarkens bijzonder regionaal vlees. Dit met als streven een solar installatie die energie levert voor de beregening, de elektrische autonome trekker(s), elektrisch afrastering en de drinkwatervoorziening van de varkens. Fossiele brandstof tot het minimale beperkenAntuma, Chris

Een plek voor beleving van natuur en landschap door middel van educatie en recreatie. Rondom de thuisbasis van schaapskuddes uit de omgeving worden bedrijfsgebouwen en buitenterrein zo ingericht dat de natuurwaarden toenemen en bezoekers verleid worden tot spelen, ontdekken en ervaren. Bewustwording van de waarde van natuur en omgeving is onontbeerlijk voor duurzaam gedrag.Educatieve Boerderij Tilburg-Loon op Zand

Een 21e-eeuwse versie van de 18e-eeuwse ornamental farm. De zogenoemde ornamental farm is het historische prototype van de combinatie van voedselproductie, biodiversiteit, duurzaamheid en landschappelijke kwaliteit. "Brood en spelen" worden in de ornamental farm geoptimaliseerd.Pessers, Dorien

Biologische melkveehouderij met 70 stuks melkvee op 43,5 ha. transformeren naar een totaal natuur en mens inclusieve boerderij d.m.v. complete integratie van agroforestry en een rigoureuze herbestemming van het historische kopromp gebouw met ruimtes voor rust, retraite, vieringen , cultuur en educatie.van Zelderen, Johan

„Het erf van de stad” gaat om een moderne kijk op de inrichting van het landschap. Minder koeien en het in ere herstellen van het matenlandschap & noaberschap als basis voor nieuw palet producten met een verhaal. Samen creëren met kwetsbare mensen en mensen uit regio. Cruciaal op weg naar vernieuwing: we komen niet zelf met innovatieve oplossingen, we doen dit met en voor mensen die het aangaat.Lubbers, Richèl

Het Foodparc is een netwerk van agrarische bedrijven, horeca, boerderijwinkels, etc. waarbij duurzame voedselproductie en –consumptie en de verbinding met het landschap centraal staan. De bezoeker ervaart wat de regio te bieden heeft via diverse thema’s zoals duurzame productie, korte ketens, gezondheid, natuur en landschap, educatie, beleving, o.a. gericht op de bewustwording rond 'goed' eten.Titulaer, Gerard

Het buitengebied heeft een impuls nodig om het levensvatbaar te houden en duurzaam te maken. Grond zal in de toekomst verdeeld worden onder minder agrariërs. Vanuit één locatie zal de agrariër zijn satellietlocaties aan sturen. De sloopmeters uit het buitengebied worden ingezet voor de realisatie van woningbouw in de kernen. Het buitengebied wordt weer agrarisch en de kern(randzones) meer divers.Borst, Lonneke

Gewoonweg SchitteRund is een herontwikkeling van een leegstaand erf met VAB. Het biedt toekomstperspectief voor de agro&food sector en bij aan de regionale economie, behoud van agrarisch cultuurlandschap & biodiversiteit, cultuurhistorisch besef, bewustwording en recreatie. Gezond produceren staat centraal in een duurzame samenwerking met regionale ondernemers.Koggel, Simone

Voel, proef, ruik het leven op glamping de Bosweide. (momenteel beperking veehouderij)
> bestemming wijzigen naar recreatie, ecologisch en duurzaam hergebruik van gebouwen en terrein
> ondermijning tegengaan, originele habitat in stand houden en gebouwen gebruiken voor duurzame energie, recreatie en educatie samenvoegen
> luxe glamping en B&B met fruit en pluk tuinMaes, Ronnie

Hoeve De Berg combineert het behoud van Brabants agrarisch erfgoed met de behoefte van actieve, ouder wordende mensen aan groene, veilige woonplekken op het platteland. We zoeken daarbij naar samenwerking met en integratie in dorp en omgeving en streven naar evenwicht tussen cultuur en natuur, comfort en duurzaamheid en privacy en verbinding.van Trijp, Hetty

In een groen buffergebied tussen twee stedelijke gebieden willen we een ontvangstboerderij beginnen, waar de stad-land ontmoeting kan worden ervaren, waar goed gezorgd wordt voor het landschap en gewerkt wordt aan een duurzame voedselketen.Andringa, Robijn

Het korhoen moet terug als onafhankelijke scheidsrechter voor een duurzaam uitgebalanceerde gebiedsontwikkeling op de zandgronden. Het in balans brengen van natuur, landbouw en samenleving is nodig. Dit doen we middels het potstalprincipe:lokaal aanwezige overmaat nutriënten om te zetten in lokaal geproduceerd en geconsumeerd product. Natuurbeheer en het beheer van boerenland aan elkaar gekoppeld.van Dommelen, Inger

Hennephub stimuleert boeren tot teelt van vezelhennep. Een alternatief tégen nitraatuitspoeling, vermindering van organische stof en bestrijdingsmiddelen. Het verbetert de bodem, bindt CO2, behoeft geen bestrijdingsmiddelen en is meervoudig en hoogwaardige te verwaarden. Boeren worden ondersteund door experts in productie en afzet: de Hennephub. Toepassingen sluiten aan op industrieën in Brabant.de Vries, Marian

Biochar uit maaisel van schrale graslanden heeft bijzondere eigenschappen die in de landbouw kunnen bijdragen aan een duurzame bodemvruchtbaarheid. Daarnaast is biochar een efficiënte en goedkope manier van CO2 opslag.Brinkhof, Henny

Concept van een zorgboerderij met dagopvang voor demente ouderen op innovatieve wijze uitbreiden om de 18 ha natuur (en opstallen) beter in te zetten, de verbinding met het omringende landschap te verbeteren en een grotere groep uit de regio toegang te geven tot en betrekken bij het gebied en de zorgbehoevenden.Brader, Moon

De kloof tussen stad en platteland kan alleen worden gedicht door een samenwerking tussen de agrarische sector en groepen uit de stad die en brug kunnen slaan tussen stad en platteland. Het gaat dan om een groeiproces waarbij educatie een belangrijke basis vormt. Daardoor kan het platteland weer terugkeren naar de stad.Oldejans, Rolf

Klein Kladwijck is een plek van verbinding en bezinning, als tegenwicht voor de hectische maatschappij. In de atelierhoeve en op de landschapsakker is ruimte voor bijeenkomen, creatieve werkvormen en zinvolle dagbesteding, met aandacht en waardering voor de gehele mens en zijn omgeving. Een plek om te onthaasten, waar de natuurlijke balans wordt hersteld en gasten in hun kracht worden gezet.Korst-de Bakker, Anja

KloosterNu: een plaats waar rust en ruimte wordt geboden om middels werk en wonen te bezinnen op het leven en de toekomst van nu. Dit op de plek van de toekomst van ooit (ruilverkavelingsboerderij) met de inspirerende omgeving van alle tijden (natuur en klooster).van de Ven, Ingrid

"Land op Zeeg*" gebruikt natuurlijk vormgegeven glooiingen in het landschap, die evolutionair ontstaan en bewezen nuttig zijn, en toch revolutionair aandoen in de huidige landinrichting, voor het huisvesten van circulaire leefgemeenschappen. Biodiversiteit geeft biodiversiteit.Strijland, Nieke

Wij stellen een alternatieve ontwikkelingsrichting voor m.b.t. vrijkomende agrarische bouwblokken, naar een combinatie van bijzondere architectuur met nieuwe natuurontwikkeling. Dit resulteert in een unieke woonbeleving, biodiversiteit en hoogwaardiger landschap. Voor omvorming naar nieuwe natuur zullen we een compensatiemodel moeten verfijnen/uitwerken voor afwaardering van de landbouwgrond.landgoedeigenaar

HET ONMISBARE BODEMLEVEN CENTRAAL STELLEN ALS HET KAPITAAL, EN EEN INTENSIEVE SAMENWERKING MET DE OMGEVING BOVENGRONDS TOT STAND BRENGEN, NATUURINCLUSIEF VAN OPZET EN MET LOCALE KRINGLOPEN GEBASEERD OP EEN GENERATIEBESTENDIG EN GEMEENSCHAPPELIJK LANDGOED ALS BEDRIJFSVORM.Wansink, Henk

Geef het nieuwe 'gemengde' kleinschalige bedrijf de kans om energie op te wekken aan de randen van dorpen en steden. Het brood dat ze daarmee verdienen wordt ingezet voor cultuurlandschap, gezonde leefomgeving, biodiversiteit etc. Vanuit deze menselijke maat groeit een nieuwe kracht tussen boer, natuur en burger waarmee de uitdagingen van deze tijd en de toekomst opgelost kunnen worden.van Berlo, Ingrid

Probleemloos oud worden in een kleine kern. In plaats van mantelzorg als individuele en ondergeschikte vorm te benaderen hebben we mantelzorg als collectief opgepakt, als bindmiddel voor de gemeenschap. Hergebruik van een voormalig varkensbedrijf (footprint / casco). Inspiratiebron is het traditionele multifunctionele boerenerf. Verbinding met het dorp in fysieke, sociale en emotionele zin.van Dooren, Arjan

Het project omvat nieuwe economische dragers in de vorm van een combinatie van landschap, natuur, landbouw, cultuurhistorie, vrije tijds-economie en gezondheid, in kwetsbare natuur- en cultuurhistorische gebieden. Als aftrap en pilot van dit project wordt een nieuwe natuurboerderij in het Natura 2000 gebied Springendal en Dal van de Mosbeek gerealiseerd.Brunninkhuis-Weersink, Annette

Natuurlijk! beheer met kippen. Kleine mobiele stallen met kippen (kip caravans) onderhouden groenstroken van bedrijven. Daardoor zijn er geen chemische gewasbeschermingsmiddelen meer nodig. De kippen scharrelen rond en zorgen met hun natuurlijke gedrag voor een grotere biodiversiteit. Natuurlijk! circulair: in ruil voor etensresten kakelverse eieren in de kantine.van Agt, Peter

Een samenwerkingsverband van agrarische bedrijven in de vorm van een energienetwerk (coöperatie) om te komen tot nieuwe economische dragers, sociale innovatie en de instandhouding van (monumentale) erven en hoeven.De Transformator

Creatie van nieuw woon-werk erf op oud boerenerf: *zorgkwekerij *woonvoorziening voor personen met geheugenproblemen, deels begeleid door studenten; *5 woningen voor erfdelersStarkenburg, Jaap

Herbestemming locatie t.b.v. circulaire proeftuin voor nieuwe teelten (aquaponics, bugsteelt). Specifieke ligging locatie in landschap aan open water en voormalig spoorlijn biedt extra kansen. Tuin geeft inbedding in het gebieds-DNA. Geeft een impuls aan toerisme en fungeert als motor voor sociale cohesie en revitalisatie. Terugbrengen productief, regulerend, ondersteunend en culturele ecosysteem.slaghekke , edwin

We abuse land because we regard it as a commodity belonging to us. When we see land as a community to which we belong, we may begin to use it with love and respect (Leopold) Mensen zijn vergeten hoe zich te verhouden tot landschap, natuur, voedsel en elkaar. Op onze locatie verenigen 200 huishoudens zich in een coöperatie; starten samen een kleinschalig, gemengd bedrijf met een boer in loondienst.van der Veer, Geert

Ontwikkelen van 8,5 ha met kleinschalige akkerbouw en veeteelt met als doel de mens terugbrengen in de natuur en vice versa. Dit realiseren wij door de Proeftuin Sfeer & Meer. We produceren biologisch en leveren aan lokale afzetmarkten. Er wordt een werkplaats geboden aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd wordt het een Broedplaats voor Duurzaam Ondernemen en Educatie.Melis, Jan

In een gebied waar de komende jaren, door natuurontwikkeling, de waterstand met 40 cm zal stijgen willen divers ondernemers hun mais vervangen voor rietteelt. Midden in het riet willen ze verblijven/cabins voor stilte toerisme creëren. Agrarische ondernemers willen dit plan samen uitwerken en zich verenigen in een coöperatie, waarin plaats is voor extensieve, experimentele landbouw en veeteelt.Schakenraad, Pepijn

Voorstel is een antwoord op de maatschappelijke problematiek ten aanzien van tijdelijke woningnood. Plan is om leegstaande varkensstallen te herontwikkelen tot woonunits, bestemd voor kortstondige verhuur aan particulieren. Doelgroep bestaat uit alleenstaanden in de leeftijdscategorie 20-50 jaar, kleine gezinnen en arbeidsmigranten.leegstaande schuren

Met het SmartBarns concept wordt leeg agrarisch vastgoed voorzien van 3 typen programma waarmee diversiteit als kwaliteit naar het platteland wordt gebracht. Dit zorgt voor vitaliteit, verjonging en economische activiteit. In het transformatieproces wordt gebruik gemaakt van slimme marketing, een nieuw online collectief ontwerpproces, lokale digitale productie en een open circulair bouwsysteem.Oort, Iris

Transformeren van de stal naar een broedplaats voor kunstenaars in de vorm van ateliers en ‘artist in residence’. Dit ter inspiratie en als voorbeeldproject voor vergelijkbare situaties en locaties. Het idee is een flexibel “groeimodel” dat op de broedplaats tot uitdrukking komt in creativiteit, groeiende bedrijvigheid en in de architectuur door de organische, flexibele structuur.Tuin, Piet

Basisschoolleerlingen komen naar DE techniek beleefboerderij (TECHLAB)met de Techbus. Handvaardigheid en robots programmeren, aanleg en onderhoud van een moestuin zijn DE manieren om natuur en techniek te beleven. Met zicht op de dieren en de natuur wordt leren nog leuker! Voorbeeldprojecten zijn: vogelhuisjes maken, programmeren, maar ook slopen en hergebruiken, gewassen telen en fruit persen.Wenker, Dennis

The Big Barn (TBB) is de binnen-en buitensportlocatie. 30% binnen en 70 % buiten. Natuur en buiten zijn draagt voor 50% bij aan het welzijn van de mens. De startlocatie voor iedere buitensporter om te gaan sporten of een andere sport te ontdekken. Bij TTB ga je samen met het team een gezonde en sportieve uitdaging aan. Dit kan het doel tot afvallen zijn maar ook een obstakelrun.Jonkers, Ernst

Hoe letterlijk kan een nieuw perspectief voor het platteland zijn vanuit een boomlodge. Met Boomlodges Twentse hoogtepunten verwachten we op diverse plaatsen in Twente een uniek recreatief concept toe te voegen op hoogte, in of tussen bomen, waarmee de gebruikers een verrassend blik krijgen op het landschap en onderdeel zijn van de natuur.Scholten, Marlijn

Transformeer een scholtenboerderij tot werk- en denkplek tussen grazend vee en bos waar je rust, ruimte en faciliteiten vindt om geïnspireerd door natuur én collega’s innovaties te ontwikkelen en te presenteren. Verrassend rood en (groene) techniek. Synergieën ontstaan en worden uitgebouwd met systeembenadering voor natuurinclusieve landbouw. Het landgoed wordt weer een spil van bedrijvigheid.Janneke

Vallend water mikt op het realiseren van waterkrachteenheden bij alle kleine en grote stuwen in Brabantse beken. Daardoor ontstaat er een additionele, duurzame, stabiele, landschappelijk passende lokale energievoorziening. De te realiseren waterbuffer, gewenst voor een adaptieve energieproductie draagt bij aan de beheersing van piekafvoer en de waterbehoefte in droge zomers.Cuijpers, Jos

herbestemming karakteristieke boerderij uit 1885,naar hybride model voor plek werk/co-working/co-living/streekprodukten/recreatie/invulling vrije tijd/ zingeving/back to basic/verbinding en ontmoetingWentink, Bernard

Het idee betreft het toevoegen van een onconventioneel Hollands belevings- en productielandschap in de vorm van Wijnbouw op de grens tussen een monumentaal oerlandschap en uitgeput landschap tussen Udenhout en Nationaal Park 'De Brand'. Het doel: een nieuw perspectief op landbouw, door het toevoegen van een artificieel geplooid landschap voor een nieuwe industrie: wijnbouw.Derkx, Roel

De vitaliteit van de werknemer staat onder druk vanwege de accelererende werkdruk. VITAAL ERF LANDSCHOT wil op één bijzondere plek de onderdelen om vitaliteit te verbeteren samenbrengen middels een vitaliteitsprogramma. De aspecten rust, beweging, voeding en sociaal worden in het vitaliteitsprogramma behandeld en technologisch ondersteund door een begin-, tussen- en eindmeting (healthcheck)Willems, Jan en Gerrie

Ons dorp heeft de toekomst! Someren-Heide is een ontginningsdorp (1500 inw) in De Peel. Het dorp heeft een modern glasgebied en veegebied. Er is een sterke traditie van sociaal ondernemen. Het hele dorp wordt circulaire Proeftuin . Wij gaan met elkaar een radicaal ontwikkelplan maken van het toekomstige voedselproductielandschap in ons dorp. Het resultaat laten we zien op de ADS 2019 en DDW 2020.Winkelmolen, Mireille

Van wijstwater naar wijstwhisky: We gaan als eerste in Nederland een ‘single estate farm-to-bottle whisky’ produceren. Met eigen wijstbron op de Peelrandbreuk én eigen geteelde gerst, eigen mouterij, eigen stokerij en eigen kuiperij op één hoeve in De Maashorst: te zien, te horen, te ruiken en te proeven! Authentieke producten en kleinschalige processen maken onze ‘single estate whisky’ gewild.Hurkmans, Dennis

In \'groot stadsgebied Nederland\' is de boerderij het middelpunt om voedsel te produceren, te leren, rusten, ontdekken, ontspannen, leven en werken. Door inbreng van derden groeien we organisch -en al lerend en wroetend- naar deze situatie waarin circulariteit in elk opzicht centraal staat. De Piet van Meintjeshoeve biedt hiervoor ruimte in de breedste zin van het woord.Denissen, Rob

De eigentijdse reconstructie van het oorspronkelijke broeklandschap (bos in drassige gronden) is de drager van Zelhemse Broek 2.0. Binnen dat concept wordt een stapeling van programma gerealiseerd: energietransitie, klimaatadaptatie, nieuwe nederzettingen, natuurhotel, parklandschap. De integrale benadering en de unieke mix aan programma maken het concept uniek.van Eldonk, Jos

Het platteland kan fungeren als platform voor het oplossen van
problemen waar Nederland de komende 25 jaar mee te maken krijgt. In
dit voorstel komen verschillende oplossingen voor verschillende
problemen bij elkaar: vergrijzing en krimp in de periferie én de druk op
stedelijke gebieden worden gecompenseerd met nieuwe woonvormen
voor ouderen die (zorg)voorzieningen op maat krijgen.van den Heuvel, Frans